کلینیک اورولوژی و ناباروری یوروطب

شماره تماس : ۸۸۵۶۳۲۴۲-۰۲۱

فریز اسپرم (ذخیره اسپرم)

فریز اسپرم یا همان ذخیره اسپرم فرآیندی است که در آن اسپرم های سالم فریز و در حالت کرایو ذخیره می گردند تا بعد ها برای استفاده و باروری یخ زدایی شوند.

معمولا این روش توسط افرادی استفاده میشود که تحت معالجه بوده اند و یا دارای شغلی هستند که باروری آنها را به خطر می اندازد

فریز کردن اسپرم در بین مردانی که ترجیح می دهند در سنین بالاتر بچه دار شوند از محبوبیت بیشتری برخوردار است.

در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با زیروبم ذخیره اسپرم به صورت فریز شده آشنا  شوید

در این مقاله خواهید خواند

در حال حاضر و در زمان نگارش این مقاله با توجه به تحقیقات صورت گرفته حدود ۲۰ درصد زوج های ایرانی با مشکل ناباروری مواجه هستند و بخش قابل توجه ای از این موارد  مربوط به مشکلات ناباروری مردان می باشد.

در جامعه کنونی به دلیل پیشرفت های صورت گرفته در علم پزشکی و روش های مختلفی که برای درمان ناباروری آقایان وجود دارد ، نگرانی ها در این رابطه به شدت کاهش یافته است
یکی از این روش‌ها فریز اسپرم میباشد که به مرد این امکان را میدهد در جوانی و در زمانی که اسپرم با کیفیت در بدن خود دارد ، آن را فریز کرده تا در آینده در صورت بروز مشکل بتواند از آن برای فرزندآوری استفاده نماید

فریز اسپرم چیست ؟

این روش شاخه ای از علم كرایوبیولوژی است كه به حفظ و نگهداری طولانی مدت سلول در دمای بـسیار پـایین گفته می شود. انجمـاد اسپرم به طور معمول در بانک‌های اسپرم و مراکز ناباروری صورت میپذیرد.

ذخیره اسپرم به صورت منجمد فرایند است که در طی آن سلول های اسپرم در دمای ۱۹۶- درجه سانتیگراد قرار داده می شوند. این دما نقطه جوش نیتروژن مایع است. در این دما همه فعالیت های زیست- شیمیایی که در سلول ها وجود دارد، متوقف می شود.فریز اسپرم باعث میشود زمان  برای سلول ها اسپرم متوقف شود و تا بتوان مدت طولانی از آنها نگهداری کرد.

البته لازم به ذکر است که روند انجماد اسپرم به صورت طبیعی حدودی عملکرد باروری اسپرم‌ها را کاهش می دهد. اما این روش می تواند در مردانی که به دلایل مختلف در معرض از دست دادن کیفیت و مقدار اسپرم هایشان هستند، کمک شایانی نماید.

 

فریز اسپرم

چگونگی فریز اسپرم و استفاده از ذخیره اسپرم فریز شده

قبل از شروع فرآیند، یک پرسشنامه کاغذی به متقاضی داده میشود تا پر کند و بعد از آن بررسی های لازم برای سلامت مرد صورت میپذیرد تا فرد به بیماری های عفونی به مانند هپاتیپ و  اچ‌آی‌وی مبتلا نباشد.

سپس ظرف مخصوص جمع آوری به متقاضی داده و به اتاق مخصوص هدایت می شود. روش استخراج به صورت استمنا (خودارضایی) بوده و همسر فرد می تواند او را همراهی کند. جمع آوری منی در یک ظرف استریل انجام می گیرد و باید مراقب بود تا نمونه آلوده نشود.قبل از نمونه گیری از متقاضی خواسته می شود تا دو الی سه روز قبل از جمع آوری منی، رابطه جنسی نداشته باشد تا غلظت اسپرم به بیشترین حد خود برسد.

در صورت بروز هر گونه مشکل ویا عدم انزال فرد ، منی با روش جراحی  و استخراج مستقیم اسپرم از بیضه صورت میپذیرد. بهتر آن است که فرآیند جمع آوری اسپرم در آزمایشگاه انجام شود زیرا مایع منی تازه بوده و حداکثر باروری دارا میباشد. اگر متقاضی به هر علتی ترجیح دهد این کار را در خانه انجام دهد ، نوعی کاندوم و روان کننده در اختیار او قرار می گیرد که به نمونه اسپرم آسیبی نزند. نمونه اسپرم باید سریع ترین زمان برای تجزیه و کیفیت سنجی به آزمایشگاه انتقال داده شود.

 بعد از جمع آوری منی، نمونه اسپرم بدست آمده با مایع خاصی به نام cyroprotection مخلوط میشود تا از آسیبی به اسپرم ها در هنگام انجماد اسپرم وارد نشود.  برای استفاده چندین باره از اسپرم ها ، منی ذخیره شده در داخل چندین نی مخصوص قرار میگیرد و در داخل نیتروژن مایع قرار میگیرند.

مردانی که فریز اسپرم انجام می دهند در صورتی که قصد به بارداری داشته باشند، باید با استفاده از روش های  کمک باروری استفاده نمایند. از رایج ترین روش های کمک باروری در افرادی که انجماد اسپرم انجام می دهند، روش IVF و IUI می باشد. در صورتی که  اسپرم پس از خارج شدن از حالت انجماد کیفیت کافی را نداشته باشند از یکی دیگر از روش های کمک باروری به نام میکرواینجکشن (ICSI) استفاده می نمایند.

فرایند انجماد اسپرم

فواید فریز اسپرم

انجماد یا فریز اسپرم یک روش استاندارد ، ایمن و موثر برای حفظ باروری مردان میباشد. در قیاس با روش های محافظت از باروری زنانه مثل انجماد تخمک یا انجمادجنین ، بسیار سریع و غیر تهاجمی تر میباشد.
مردان به دلایل مختلف میتوانند اسپرم های خود را در بانک اسپرم ذخیره نمایند. از مهمترین دلایلی که برای انجماد اسپرم وجود دارد میتوان به این موارد اشاره نمود :

  • درمان سرطان

تحقیقات نشان داده است که اشعه های درمانی که برای درمان سرطان استفاده میشود باعث کاهش قدرت باروری در افرد شده و اسپرم ها به طرز غیرقابل جبرانی آسیب خواهند دید و پس از تکمیل دوره درمان نیز هیچ تضمینی برای ادامه تولید اسپرم سالم برای فرد وجود ندارد.
با توجه به این شرایط توصیه می شود  قبل از شروع روند درمان سرطان ، بیمارانی که قصد دارند در آینده صاحب فرزند یا فرزند دیگری شوند ، اسپرم خود را ذخیره نمایند

  • جراحی غده پروستات یا بیضه ها

احتمال دارد تولید اسپرم با توجه به خطراتی که جراحی پروستان و بیضه دارد تحت تاثیر قرار بگیرد به همین دلیل فریز اسپرم قبل از جراحی به افرادی که قصد جراحی پروستات و بیضه را دارند توضیه میشود

در صورتی که این جراحی شرایطی مانند آزواسپرمی انسدادی ایجاد نماید ، برای رفع آسیب یا حتی استخراج اسپرم به جراحی دیگری نیاز میباشد. در چنین مواردی انجماد اسپرم، یک روش مقرون به صرفه و تضمین شده میباشد. آزواسپرمی در پزشکی به مواردی گفته میشود که در آن مايع منی مردان  فاقد اسپرم لازم میباشد.

برخی فریز کردن را تنها برای آقایانی می دانند که قصد انجام جراحی هایی را دارند که در پی آن توانایی بارورسازی را از دست خواهند داد ، اما این روش کاربردهای بیشتری دارد.

ممکن است مردان به دلایل مختلف که یکی از آنها عدم تمایل به داشتن فرزند است، تحت جراحی وازکتومی قرار می گیرند. این مردان ممکن است در برهه خاصی از زندگی تغییر عقیده دهند و بخواهند صاحب فرزند و یا فرزندان دیگری شوند. در این مواقع فریز اسپرم میتوتاند کمک آنها باشد.

البته لازم به ذکر است وازکتومی به احتمال بالایی قابل برگشت است اما در برخی از موارد بازگشت پذیری آن موفقیت آمیز نبوده و به اندازه روش فریز کردن اسپرم قابل اطمینان نیست.

  • مشاغلی با شرایط پر خطر

در بعضی از مشاغل خطر آسیب های جسمی به ویژه به دستگاه تولید مثل وجود دارد، مانند پرسنل نظامی، آتش نشانان، تکنسین های بخش هسته ای و اشعه ایکس که اغلب در شرایط پرخطر خدمت می کنند.

این افراد نیز میتوانند با توجه به شرایطی که دارند از فریز اسپرم های خود استفاده نمایند

  • در افراد تراجنسیتی یا ترنس

برای انتقال از حالت مرد به زن افرادی که تحت هورمون درمانی یا عمل جراحی تغییر جنسیت قرار می گیرند و از مرد به زن تبدیل می شوند، توانایی باروری خود را از دست می دهند. چنین افرادی می توانند از اسپرم منجمد شده استفاده نمایند و در آینده از طریق IVF صاحب فرزند شوند.

  • بالا رفتن سن

 فریز کردن اسپرم در آقایان و تخمک در خانمها به آنها امکان می دهد که بتوانند در سنین بالاتر صاحب فرزند شوند. شواهد حاکی از آن است که با افزایش سن قدت باروری در مردان کاهش می یابد، به همین دلیل برای داشتن اسپرم سالم تر از دوران جوانی و برخورداری از فرزندی سالم می توان از این روش برای ذخیره اسپرم های خود استفاده کرد.

عوارض فریز اسپرم

فریز اسپرم هیچ خطری برای متقاضیان و نوزادانی که با اسپرم منجمد شده به دنیا می آیند ندارد و روشی بسیار ایمن میباشد.
تنها عارضه ای که میتوان به آن اشاره کرد این است که تمام اسپرم ها پس از مرحله انجنماد قابل استفاده نمیباشد

فرآیند ذخیره اسپرم

فرآیند ذخیره اسپرم حدود ۲ الی ۳ روز است که شامل موارد زیر است:

  • مراجعه به کلینیک اورولوژی یوروطب
  • معاینه و ویزیت توسط متخصص اورولوژی و فوق تخصص ناباروری
  • آزمایش خون برای غربالگری از نظر عفونت HIV، هپاتیت و سیفلیس
  • ارائه یک نمونه اسپرم به آزمایشگاه
  • تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی مقدار و کیفیت اسپرم
  • انجماد اسپرم زنده
  • ذخیره سازی اسپرم

افرادی که نباید فریز اسپرم انجام دهند

مردانی که تحت شیمی درمانی هستند، بهتر است از فریز کردن اسپرم خودداری کنند زیرا شیمی درمانی روی DNA سلول های اسپرم تأثیر می گذارد.
این افراد بهتر است قبل از شروع دوره شیمی درمانی اسپرم خود را فریز نمایند

مدت نگهداری اسپرم فریز شده

متقاضیان میتوانند تا هر زمان که بخواهند اسپرم فریز شده خود را در بانک اسپرم نگهداری نمایند. موارد زیادی از نوزادان سالم متولد شده از نطفه هایی بودند که دو دهه در بانک اسپرم نگهداری شده اند.
فناوری فریز اسپرم از سال 1953 وجود دارد که به طور پیوسته مخصوصا در دوره های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است